İstanbul Planlama Ajansı (İPA) geçtiğimiz günlerde “Barınma Krizini Üniversite Öğrencileri Üzerinden Okumak: Yükseköğretim Politika ve Uygulamalarının İstanbul’daki İzleri’’ isimli raporunu açıkladı. Raporda öğrencilerin barınma ve ulaşım haricinde diğer giderleri aylık ortalama 9.432 TL olarak belirtildi. İPA, bir önceki raporunda 3 kişilik öğrenci evinde kalan bir öğrencinin geçim masraflarının aylık 14.583 TL olduğunu açıklamıştı. Aslında kira için ayrılan tutarı çıkardığımızda yine benzer bir sonuçla karşı karşıya kalıyoruz. Bu demektir ki eğer bir öğrenci koşulsuz bir şekilde yurtta kalabilirse eğer, aylık yaklaşık 9.000 TL gideri olacak. Peki her öğrenci yurtlara yerleşebiliyor mu? Yine İPA’nın raporunda “Yükseköğretim eğitimindeki öğrencilerin barınma talebine yönelik olarak mevcut KYK yurtları, İstanbul dışından gelen öğrencilerin yaklaşık %30’unu karşılayabilmektedir” deniyor. Demek ki yurtlar yeterli değil. İstanbul’da toplam 35 KYK yurdu bulunuyor ve Sayıştay raporuna göre; “bazı odalarda 21 kişi kaldığı” biçiminde şikayetler bulunuyor. Öğrencilerin %17’si devletin konaklama imkanı olmadığı için okulu dondurmayı düşündüklerini belirtmiş. Her öğrencinin parasız eğitim hakkını sağlamak devletin yükümlülüğüdür. (Anayasa Madde 42: Hiç kimse eğitim öğretim hakkından mahrum bırakılamaz) Bu saydığım sorunların çözümleri şunlardır:

1- KYK yurtları, koşulsuz olarak tüm öğrencilere açılmalıdır.

2- Yurtlarda kapasite arttırılması yerine, şehir dışından gelecek öğrenci sayısının ortalamasına göre yurt sayısı arttırılmalıdır.

İstanbul’da toplam 58 üniversite bulunmakta. Bunların içinden sadece 11’i devlet üniversitesi. Bu demek oluyor ki eğitimin her alanında özelleştirmeye teşvik vardır. Zaten bir mantık çerçevesinde baktığımızda sadece devlet üniversitelerini baz alsak bile 11 üniversiteye 35 yurt çok gülünç bir rakamdır. Yurtların kapasitesi bu haldeyken, bir yandan özel veya tarikat, cemaat yurtlarına teşvik ediliyoruz; diğer yandan ise özel üniversitelere teşvik ediliyoruz. Bunun yanında daha zam yapılmamış haliyle 2000 TL burs alıyoruz. Bir önceki yazımda anlattığım gibi bir öğrencinin sadece yurt ve yemekhane harcamalarını topladığımızda 2017 TL oluyordu. Daha da ötesi gerekir. Yemekhanelerden de ayrı yapılması gereken şey Kent Lokantası modelini arttırmaktır. Kâr etmeyen işletmeler kurulmalı ve bu yaygınlaşmalıdır. Öğrenciler, yerel yönetimlerin veya devletin kamu yararına açacağı kurumlarda temel ihtiyaçlarını karşılayabilmelidir.

Gençlik Spor Bakanlığı’nın burs ve krediler için ayırdığı bütçeye baktığımızda, kredi miktarının burs miktarına oranla daha fazla olduğunu görebiliyoruz. Kredi için yaklaşık 12 milyar TL, burs için 8 milyar TL ayrılıyor. Kredi, alınan paranın okul bittikten sonra devlete geri ödenmesi biçimde bir sistem olduğu için, aslında bakanlığın yalnızca burs için ayırdığı bütçe olan 8 milyar TL’yi öğrencilere ayırdığını söyleyebiliriz. Fakat bu konuda incelenmesi gereken bir diğer veri, devletin bu bütçenin oransal olarak ne kadarını harcadığıdır. Ne tesadüf ki bakanlığın elinde buna dair bir veri bulunmamaktadır. Peki öğrencilere burstan fazla kredi veren bu hükümet başka nelere harcama yaptı? Hakan yoldaşın yaptığı “Asrın hortumlaması” hesaplamasında: 25 milyar dolar (Kur Korumalı Mevduat) + 37,5 milyar dolar (Yap, işlet, devret) +71 milyar dolar (Müsamaha Gösterilen Vergi) = 133,5 milyar dolar. Unutmayalım arkadaşlar TL değil Dolar. Akp hükümeti 71 milyon dolar vergi kaçırılmasına müsamaha gösteriyor ama kendi vatandaşı öğrenciyken ondan aldığı parayı geri istiyor. Durum böyleyken bu da, hükümetin öğrenciye karşı Asrın Kazıklamasıdır.

Artan ekonomik kriz ve enflasyonla birlikte öğrencilerin 2000 TL KYK bursuyla temel ihtiyaçlarını karşılaması mümkün değildir. Şu günlerde ise KYK bursunun %30’luk bir zamla 2600 TL olması konuşuluyor. Günde en ucuzundan iki kahve alsak ayda 4800 TL ediyor (en ucuz filtre kahveyi 80 TL baz alarak) Durumun vahimliğinin farkında mısınız? Gençlere iki kahve içmeyi bile reva görmeyen bu açlık düzeninin tam karşısındayız. KYK bursu koşulsuz 9.000 TL olmalıdır. Kredi falan değil, koşulsuz burs. Öğrencinin temel ihtiyaçları kamu hizmeti olarak sağlanmalıdır. Öyle göstermelik de değil, Kent Lokantası gibi kârsız işletmeler arttırılmalıdır. Gördüğünüz gibi çözüm önerilerimiz var, soyut hiçbir şey anlatmadım. İnsanca bir burs demedim. Koşulsuz yurt, koşulsuz burs! İPA’nın da açıkladığı rakamlar tezlerimizin doğru yolda olduğunu gösteriyor. Burs 9.000 TL olmalı, işte bu kadar somut.