Var Mısın Örgütlenmeye
Birkaç gündür sosyal medyada , market çalışanlarının videoları dolaşıyor. Ayakta durmakta zorlanan emekçinin yere yığılması, düşerken kafasını çarpması, kendisinden daha ağır çöp poşetini taşıyamadığı için altında ezilen işçinin görüntüsü. Hepimizin yüreğini burkan bu görüntüler zincir market çalışanlarının yaşadıklarının yalnızca küçük bir kısmı. Buz dağının görünen yüzünü geçince ise çok daha fazlası var.
Zincir markette çalışıyor olmak en az 10 -12 saat ayakta durmak; kasa, reyon, depo, müşteri ile ilgilenme, temizlik arasında mekik dokumak demek. Şaşırmayın yüzümüze bile bakmıyorlar, selam vermiyorlar diye çoğu kez kınadığınız o market emekçilerinin hali pür melalidir bu anlatılanlar.
300 bine yakın çalışanı, 50 bini geçen şube sayısı ve her geçen gün artan büyüme rakamlarıyla zincir marketlere biraz yakından bakalım. 2025 yılı istatistiklerine göre; BİM’de çalışan sayısı 8,300. Yıllık yaklaşık cirosu 519,567 milyar, 11,467 şubesi ile lider konumunda. İkinci sırada 13,496 şubesiyle A101 var. 53,000 çalışanı ve 24,285 milyar cirosuyla... Son olarak ŞOK, 10,981 şube, 49,000 çalışan, 202,17 milyar ciro...
Zincir marketlerin toplam büyüklüğü 1 trilyon TL’yi geçmiş durumda. Bu hesaplamaya dahil edilmeyen başka zincirler de var elbet. Biz şimdilik üç harfli diye tabir ettiğimiz herkesin en iyi bildiği marketleri ele aldık.
Bu üç marketten birinde çalışıyorsanız oturmanız yasak! Videolarda görüldüğü üzere bayılana kadar ayakta duracaksınız. İzin günleriniz her hafta değişir, hafta sonu izin kullanmanız imkansıza yakındır. Bordronuzda ‘kasiyer’ yazar, fakat sizden reyonları dizmeniz, etrafı temizlemeniz, sevkiyatları taşımanız, sürekli değişen fiyatlar karşısında adeta bir robot gibi etiketleri yenilemeniz beklenir. Yasal olarak bir saatlik mola hakkınızı hiçbir zaman tam olarak kullanamazsınız, hep eleman eksiktir. Milyarlarca liranın döndüğü bu sistemde size düşen net maaş, asgari ücretin bir tık üstüdür. Şanslıysanız sadece çalıştığınız markette geçerli olmak üzere, gofret almaktan başka hiçbir ihtiyacı temin edemeyen bin ya da iki bin tl lik çeklerden verilebilir.
Şikayet ettiğiniz anda, herhangi bir suç isnat edilerek savunmanız bile alınmadan kovulursunuz. Kasada açık çıkmıştır, son kullanma tarihi geçmiş ürün satılmıştır. Envanterler eksik sayılmıştır. İtiraz ettiğiniz anda bu suçlardan birini mutlaka işlemiş olursunuz haberiniz dahi olmaz.
İşsizlik rakamlarındaki artışı bir yılda bir milyonu geçen ülkemizde çalışan 17 milyon işçinin yalnızca 2 milyonu sendikalı. Sendikalı olmak ayrıcalık fakat barajlar yıkılmaz duvarlar olarak önümüzde duruyor. 10. iş kolunda yani… Ticaret, büro, eğitim ve de mağaza ve market çalışanlarından oluşan 4,5 milyon insanı kapsayan kimsesizler ordusunda.
Bu iş kolunda çalışanların büyük çoğunluğu, sendikaya ulaşmak bir yana, adını bile anamıyor. Karın çok hızlı büyüdüğü, örgütlenmenin en zor olduğu yerler işte buralar.
Bu tabloyu değiştirmek elimizde, kimsesiz kalmak zorunda değiliz, farklı marketlerde farklı şubelerde aynı hayatı yaşamaya çalışan binlerce market işçisinin bir araya geldiğinde yıkamayacağı duvar, aşamayacağı engel kalmaz.
Var mısın? Örgütlenelim, kıralım boynumuza vurulmuş tüm zincirleri.
Yarın, geniş bir yazar kadrosu ile günceli değerlendirme, siyasi gelişmeleri takip etme, öngörme, anlama ve fikri bir yön çizme hedefindedir. Ancak yayınlanan yazılardaki görüşler, Yarın Yayın Kurulu’nun politik değerlendirmeleriyle tümüyle aynı çizgide olmayabilir. Farklı değerlendirmelere sahip olsalar da mücadeleye katkı sunacağını düşündüğümüz tüm yazılara yayın ilkelerimiz çerçevesinde yer vereceğiz.
241534546.webp)
245950176.webp)
243859717.webp)
240459470.webp)
253426919.webp)
230903555.webp)
234218485.webp)
231323595.webp)
222511212.webp)
