Post

Moto Kurye Olmak

Yeni yıla girmemize sayılı günler kaldı. Peki bir insanın yeni bir yıldan beklentisi nedir? Aslında bu sorunun binlerce cevabı var ama son yıllarda özellikle işçi kesim için büyük bir hayatta kalma yarışı var. Enflasyon almış başını gidiyor; emekliler, emekçiler ve özellikle öğrenciler geçinemiyor. KYK bursları, kredileri çoğu zaman ulaşım masraflarını bile karşılamayabiliyor ve her öğrenciye verilmiyor. Ata Emre Akman, Balıkesir Üniversitesi Turizm Fakültesi Turizm Rehberliği Bölümü öğrencisiydi. 20 yaşındaydı. Kuryelik yapan Akman, gece sipariş götürdüğü adreste öldürüldü. Vücuduna 25 bıçak darbesi aldı ve bunların 20’sinin ölümcül olarak değerlendirildiği bildirildi. Onu canice öldüren katil Erdoğan Özdemir’e neden cinayeti işlediği sorulduğunda “Babamın imam nikahlı eşini nereden tanıdığını sordum. Beni tersledi. Ben de bunun üzerine onu bıçakladım” demiş. Ancak, Akman’ın Erdoğan Özdemir’in bahsettiği babasının eşi olan Sultan Durmaz’a değil, dairede bulunan başka birine sipariş getirdiği bilgisine ulaşılmış.

Birçok kurye işini yaparken ya yaralanıyor ya da ölüyor. Özellikle son yıllarda COVID-19 beraberinde gelen karantina süreciyle kuryelikte büyük bir gelişme yaşandı. Her yaştan kitleyi içine çeken kuryelikte, 15 yaşından 50 yaşına kadar herkesi görmek mümkün. Peki neden kuryelik mesleği bir anda bu kadar patladı ve her kesimden insanı içine çekti? Aslında bu sorunun cevabı çok basit: “Yüksek kazanç”. Kurye şirketlerinin yüksek kazanç iddia ettikleri bu iş modelinde, maaşlı bir çalışan değil de kağıt üstünde kendi işinizin patronu oluyorsunuz. Şahıs şirketi açıp fatura kesip Bağkur primini siz ödüyorsunuz. Böylelikle iş esnasında yaşanan kaza ve ölümlerden bu şirketler sorumlu tutulmuyor. Yani bir kağıt parçasında iş ortağı olarak gözüktüğünüz için hiçbir hakkınızdan yararlanamıyorsunuz. Kaza yapan kuryenin sağlık ve diğer masraflarından bu şirketler sorumlu tutulmuyor. Ayrıca da raporlu olduğu günlerin ücretini alamıyor. İş esnasında yaralanan moto kuryeye, iş görememez ödeniği de verilmiyor.

Kurye Hakları Derneği’nin 5 ocak 2024’de yayımladığı “Moto Kurye Ölüm Raporu”nda 2023 yılı içinde Türkiye’de en az 26 ilde yaşanan kazalardan, ülke genelinde 68 kuryeden 23’ünün İstanbul’da ne yazık ki yaşamını yitirdiğinden bahsedilmiş. Peki insanlar çalışırken neden iş cinayetlerine kurban gidiyor? Bu açgözlü şirketlerde insanlar uzun saatler yoğun bir şekilde çalışmaya mecbur bırakılıyor. Normal bir esnaf yanında çalışacağımızı hiç var saymıyorum bile. Sigorta dahil genelde hiçbir hakkınızı alamazsınız ve bu küçük esnaflar ucuz iş gücü için çocuk işçi bile çalıştırıyorlar. Bir esnaf kurye olarak işe başlayacağımızı düşünelim. Başvurunuz onaylandı ve çalışırken kullanmak üzere verilen şirket logolu tüm ekipmanları (koruyucu mont, çanta, panç, vb.) zorunlu bir şekilde satın almanız gerekiyor. Paket başı yani parça başı çalıştığımız bu iş modelinde, 1 günde ortalama 10-12 saat çalışıp 30-40 paket attığımızı varsayarsak, günde 2000-2500 TL aralığında bir hakediş kazanmış oluruz. Bu kazandığımız paracıkların ise neredeyse yarısı, gider olarak karşımıza çıkıyor. Birçok kalem adı altından alınan vergiler ve giderler, günlük kazancımızın neredeyse yarısı ediyor. Esnaf kuryelik iş modelinin en can alıcı noktası ise durmak bilmeyen alımlardır. Örnek vermek gerekirse, Beşiktaş bölgesi için 50 kuryeye ihtiyaç olsa bile 100 kurye alımı yapabiliyorlar. Çünkü işe başlarken yukarıda yazdığım gibi size zorunlu olarak logolu ekipmanlarını satıyorlar ve garanti bir maaşınız yok. 

30-40 paket atmak günü kurtarmayabiliyor ve kuryeler daha çok paket atmak için zamanla birbirleriyle yarışa girmeye mahkum ediliyor. Özellikle bu sebepten birçok kurye, iş cinayetlerine kurban gidiyor.

Yani dostla, her alanda olduğu gibi kuryelik alanında da işçiler sömürülerek ölmeye mahkum ediliyor. Peki bu cinayetlerin hukuki tarafı nedir diye sorarsanız; işini yapan bir kuryeyi Yunus Emre Göçer’i öldürmenin cezası 27 bin 300 TL’dir. Meşhur Somali Cumhurbaşkanı’nın oğlu sanık Muhammed Hasan Şeyh Mahmud’a verilen ceza, yani 27 bin 300 lira, şaka niteliğindedir. Bu cinayetler sadece dışarıdan gelen tehditler de olmuyor. “İş ortağımız” bazı şirketler, kuryelere 50-60 kilogram yük bindirerek kaza yapmasına neden oluyor. Bunun dışında sayabileceğim; tüm masrafların kurye tarafından ödenmesi (yeme-içme dahil), yollarda ve trafikte saygı görmediğimiz gibi kasıtlı olarak araçların üstümüze sürülmesi, tüm bunların yanı sıra psikolojik baskı ve mobbing sonucu da ne yazık ki kazalar gerçekleşebiliyor…

Bu sömürü sistemi değiştirebilmek için örgütlü bir işçi sınıfının var olması gerekiyor. Hangi işi yaparsak yapalım, sömürülüyoruz. İşçi sınıfının boyun eğmek gibi bir lüksü yok. Yoksa bizi daha çok ezerler. Bunun içindir ki mücadele etmemiz şart. Konunun sadece işçi olmakla veya öğrenci, emekli olup olmamakla da alakası yok. Toplumun her kesimini alakadar eden bir sorunla karşı karşıyayız: Ekonomi. Bugün emekliye verilen 12.500 TL, öğrenciye verilen KYK bursu veya kredisi 2.000 TL, emekçiye verilen 17.002 TL bir kira etmiyor. Ölümle yaşam arasında, hayatta kalmaya çalışmak: Türkiye yüzyılı.

 

Yarın, geniş bir yazar kadrosu ile günceli değerlendirme, siyasi gelişmeleri takip etme, öngörme, anlama ve fikri bir yön çizme hedefindedir. Ancak yayınlanan yazılardaki görüşler, Yarın Yayın Kurulu’nun politik değerlendirmeleriyle tümüyle aynı çizgide olmayabilir. Farklı değerlendirmelere sahip olsalar da mücadeleye katkı sunacağını düşündüğümüz tüm yazılara yayın ilkelerimiz çerçevesinde yer vereceğiz.

İlgili Yazılar

Post

Moto Kurye Olmak

Post

Ya Garipler Yakarsa?

Post

Koşulsuz Yurt, Koşulsuz Burs

Post

Bir Kez Daha: Birkaç Elma Değil Sepet Çürük!

Post

Emeğin Yol Haritası

Post

Umut Biziz, Genç Feministleriz

Post

Fındıklar Altında Kardeşlik Bölüm 3: Kayıp Dileğin Sonu

Post

Kanunsuzluk Üreten Kanun Katillerinin Katillik Yaratan Kanunsuzlukları

Post

Ruhsuz Mükemmeliyet

Post

Müsadenizle Denemek İstiyoruz

Post

Fındıklar Altında Kardeşlik Bölüm 2: Belirsiz Yolda Çaresizlik

Post

İki Ekmek Borçluyuz

Post

Bize Yalan Söylediler

Post

Fındıklar Altında Kardeşlik

Post

Taksim Mücadelesi ve 1 Mayıs’ın Bütünlüklü Siyaseti

Post

Şimşek Programı Çöpe, Patronların “Eller Cebe”

Post

Her Sosyalist Bir Öğretmendir

Post

Bir Işık Yakıyoruz 

Post

Hayata Boyuna Beyaz Atlı Prens Muamelesi Yapmak

Post

AKP’nin Kadınlara Reva Gördüğü Hayat

Post

Sen İstanbul’dan Daha Güzelsin

Post

Yasakları Yasakla

Post

Kuram Tartışması Önceliklidir

Post

Yeşil Sol Parti Adayı Hakan Öztürk’ten Erdoğan’a: Ağlasan da sızlasan da bu halk seni gönderecek

Post

Yeşil Sol Parti Adayı Hakan Öztürk: İşçi sınıfının bir günlük çalışma süresi 6 saat olmalı

Post

Yeşil Sol Parti Adayı Hakan Öztürk: Büyük halk toplantılarıyla, halkın sözünü direkt parlamentoya taşıyabiliriz

Post

Yeşil Sol Parti Adayı Hakan Öztürk: 1 Mayıs'ta meydanlarda işçi sınıfının gür sesini yükseltmeliyiz

Post

Yeşil Sol Parti Adayı Öztürk: Hem 1 Mayıs’tan hem de seçimlerden başarıyla çıkmalıyız

Post

Yeşil Sol Parti Adayı Öztürk: İşçilerin Ürettiği Değer Sermayeden Bağımsız Olmalı

Post

Neo-Feodal Toplumda Hayatta Kalma Rehberi - I

Post

Yeşil Sol Parti İstanbul Adayı Öztürk’ten Diyarbakırda'ki ev baskınlarına tepki: Halk politikalarınızı beğenmezse sizi gönderir, buna alışın

Post

Yeşil Sol Parti Adayı Öztürk: Karanlık rejimi göndermek, Türkiye halklarına muazzam bir özgüven verir

Post

Yeşil Sol Parti Adayı Öztürk: O parlamento güçlü olacaksa önce Kürt milletvekilleri konuştuğunda “Kardeş Kürt halkının diliyle konuşuldu” diye kayda geçmelidir

Post

Yeşil Sol Parti Adayı Hakan Öztürk öldürülen kadınların aileleriyle buluştu: Kadınların çığlığı o mecliste duyulmalı

Post

Yeşil Sol Parti Adayı Hakan Öztürk, altı maddede hedeflerini anlattı: Bu iktidardan bir beklentimiz yok

Post

Emekçi Hareket Partisi (EHP) Genel Başkanı ve Yeşil Sol Parti İstanbul 1. Bölge Milletvekili Adayı Hakan Öztürk, Şırnak’ta yapılan iki Yeşil Sol Parti seçim bürosu açılışına katıldı.

Post

Emekçi Hareket Partisi (EHP) Genel Başkanı ve Yeşil Sol Parti İstanbul 1. Bölge Milletvekili Adayı Hakan Öztürk, bugün Siirt’teydi.

Post

Yeşil Sol Parti İstanbul Milletvekili Adayı ve EHP Genel Başkanı Hakan Öztürk, Diyarbakır’daydı

Post

Yeşil Sol Parti Adayı Öztürk’ten Soylu’ya: HDP’yi Kapatmak İçin Hiç Heyecanlanma

Post

EHP Deprem Politikaları Raporu: Yıkılmayan Kentleri İnşa Edeceğiz

Post

Emek ve Özgürlük İttifakı: Tarihsel sorumluluğumuzu yerine getiriyoruz, cumhurbaşkanı adayı çıkarmıyoruz

Post

Şahsım Devlet Olursa - V

Post

Şahsım Devlet Olursa - IV

Post

Şahsım Devlet Olursa - III

Post

Şahsım Devlet Olursa - II

Post

Şahsım Devlet Olursa - I

Post

Trendyol Çalışanları Direniyor

Post

On binler Kartal'da buluştu: Emek ve Özgürlük İttifakı seçim startını verdi

Post

EHP'den Erdoğan'a: Seni Göndereceğiz!

Post

Emek ve Özgürlük İttifakı “Birlikte Değiştirelim” demek için İstanbul’da buluşuyor!

Post

EHP'den Adaylık Değerlendirmesi: Aday Çıkması Doğal

Post

“Helalleşme” Kavramının Düşündürttükleri

Post

EHP Gençliği Konferans'ta Buluştu: Gelecek Sosyalizm Olacak!

Post

EHP Gençliği 6 Kasım'da Gençlik Konferansı'na çağırıyor

Post

İnşaat-Sen Sendikaların Yüz Akı, Yaşasın İşçilerin Kayı İnşaat Zaferi

Post

Rejim Özgürlüklerimizi Söküp Alacak Güçte mi?

Post

Seçim Ekonomisi Pansumansa İşçi Emekçi Hükümeti Tek Çözüm Olabilir

Post

İşçi Emekçi Mitingiyle İşçi Hareketinde Bir Adım Daha

Post

Yeni Gezi Direnişleri için Mücadele Arkadaşlarımızı Savunacağız

Post

Sansür Yasasını Yenebiliriz

Post

Madenlerde Tek Çare Kamulaştırma

Post

Savaşsız Bir Dünya İçin Emekçilerin İktidarı Gerek

Post

Başörtüsü, Özgürlükler ve Devrimci Siyaset

Post

İtalya’da Seçimler Neyi İşaret Ediyor?

Post

Emek ve Özgürlük İttifakı yol haritasını binlerin katıldığı halk buluşmasında açıkladı

Post

Emek ve Özgürlük İttifakı program çerçevesi açıklandı

Post

Emek ve Özgürlük İttifakı yola çıkıyor!

Post

Seçime Bir Adım Kala Sosyal Konut Projesi

Post

Ekonomik Kriz Yayılırken Savaşlar da Yayılacaktır

Post

Ege’nin İki Yakasının Tek Çözümü: Göndereceğiz

Post

Mesele Bakanlık Değil Kürt Halkının Temsil Hakkı

Post

Düzenin Ekonomiye Çözümü Yok

Post

Yolsuzluk Saray Düzeninin Çimentosudur

Post

Gotham’ın Delileri Ne Kadar Kahraman?

Post

‘Zeytinlilerin’ Kazanacağı Günler Yakın

Post

İş, Aş, Barış

Post

Salgın Durumu Üzerine

Post

COVID-19 Günlerinde Anti-Kapitalist Siyaset

Post

Cevap C Şıkkı

Post

Al Gözüm Seyreyle

Post

Ödememek ve Ödeyememek

Post

Batı’nın Göçmen İkiyüzlülüğü

Post

Umudumuz Örgütlü Mücadelemizde

Post

Almanya Seçimlerine Yeşil ve Soldan Bir Bakış